آن روی سکه

آن روی سکه

با سلام خدمت بینندگان سایت

انسانها درجایگاه های مختلف اجتماعی قرار می گیرند:پدر ، برادر ، فرزند، همسر، خواهر، مادر، معلم شاگرد و...البته هریک ازاین موقعیتها ، درمقابل موقعیت دیگراست ؛ مثلا : پدردرقبال فرزند یافرزندان معنا ومفهوم پیدا می کند .

همینطور برعکس ، هریک از این جایگاه ها بایسته های خاص خودرا می طلبد وعناوینی فقط برای شناسایی یک طبقه یا طیف خاص نیستند ، بلکه غرض ازآن ، درحیطه اخلاق وروابط اجتماعی ،آداب وچگونگی تعامل با همدیگر است. به عنوان مثال : مادر که درقبال فرزند یا فرزندان معنادارمی شود یک سری بایدها ونبایدهایی را نیز درقبال فرزندان بدنبال دارد . او دربرابر فرزندان وظایفی دارد وحقوقی .سخن ما ، در این رابطه دو طرفه است که در جایگاه های مختلف وجود دارد. مثلا معلم وظایفی درمقابل شاگردان دارد وحقوقی . بال مقابل شاگردان نیزوظایفی درمقابل معلم خود دارند وحقوقی.درواقع وظایف یک طرف حقوق طرف مقابل تلقی می شودوبرعکس.اکنون سخن ما، دراین نیست که هریک ازموقعیتهای مختلف چه حقوق و وظایفی نسبت به هم دارند بلکه می خواهیم دریک دید کلی روی دوطرفه بودن این حقوق و وظایف تأکید کنیم.می خواهیم بگوییم یک فرد بناچار درجایگاه های مختلف اجتماعی قرار می گیرد . او ممکن است به وظایف طرف مقابل در برابر خود آشنایی داشته باشد و چه بسا وظایف موقعیت مقابل را زیر ذره بین برده  و با تمام جزئیات و ریزه کاریها آگاه باشد از طرف دیگر به تمام حقوق خود نسبت به طرف مقابل نیزآگاهی کامل داشته باشد و با تمام جزئیات آن رابداند . به نظر می رسد مردم غالبا اینگونه باشند و به نفع خود همه چیز را می دانند یا تلاش آنها بر دانستن آن است . اما سؤال اساسی  این است که آیا همانگونه که به حقوق خود و وظایف مقابل آگاهی دارند ، وانتظارتحققش را دارند به حقوق دیگران و وظایف خود نسبت به آنها نیز به همان اندازه حساس هستند؟به عنوان مثال ما، درجایگاه شوهر ازتکالیف همسر خود نسبت به ما  و از حقوق خود  بر او آگاهی  داریم وانتظارجامه عمل پوشیدن آن را داریم. اما آیا  از تکالیف خود نسبت به همسر و حقوقی که او بر ما دارد به همان حساسیت حقوق خودمان براو و وظایف اونسبت به ما می باشد؟ شکل انسانی مسأله آن است که همانگونه که به وظایف دیگران نسبت به ما و حقوق ما برآنها آگاهی داریم و انتظار برآورده شدن آن راداریم ، باید به حقوق دیگران احترام گذاشته  وبه وظایف وتکالیفمان نسبت به آنها آگاه بوده درانجام آن بکوشیم.مسأله وقتی شکل انسانی تر به خود می گیرد که به حقوق دیگران برما ، بیشتر ازحقوق خودمان بر دیگران اهمیت قائل باشیم  . وازاین طرف نیز به وظایف ما نسبت به دیگران ، بیشتر ازوظایف آنها نسبت به ما ارزش قائل شویم اینگونه نباشد که:

ببری مال مسلمان وچو مالت ببرند

داد و فریاد برآری که مسلمانی نیست

علی (ع)می فرمایند : در روابط با دیگران خود را میزان قرار بده وآنچه بر خود می پسندی بر دیگران هم بپسند وآنچه بر خود نمی پسندی بر دیگران هم مپسند . به عبارتی : یکی ازشگرد های موفقیت در زندگی  آن است که بتوانیم برای مدتی ولو کوتاه قضایا را ازدید دیگران ببینیم . و یا در ذهن جای خودرا با موقعیت طرف مقابل عوض نماییم ، وبا چشم او به مسأله نگاه کنیم.